Zakketeltjes

  • Brocante
  • Over deze vondst

  • Materiaal: Veelal koper of emaille
  • Jaartal: Variërend van ongeveer 1900 tot 1950
  • Land van Herkomst: Zowel Zweden als Nederland

Het is mooi om te zien hoe de vorm van een voorwerp helemaal bepaald wordt door het gebruik in de context. Zo ook met deze ‘zakketeltjes’.

Emaille zakketeltje Koperen zakketeltje
Ze komen in alle maten en vormen voor

Een vernuftig stukje vormgeving, waarbij veiligheid en praktisch nut de boventoon voeren, maar het desondanks niet aan elegantie ontbreekt.
Dat laatste zou je misschien niet meteen zeggen als je ze zo op de foto ziet…. Qua verhoudingen lijken ze namelijk niet altijd te kloppen. Het lijkt immers alsof ze elk moment kunnen omvallen, zo hoog en smal als sommige zijn.
Maar zoals gezegd in de context van het gebruik kloppen ze helemáál, qua vorm én functionaliteit.

Maar dan moet je dus wel die context kennen!
In vroeger dagen werd er namelijk niet op gas, elektrisch, keramisch of inductie gekookt. Het fornuis had een ‘vuurbuik’ waar blokken hout, kolen of briketten in werden gestookt. Het kookgedeelte bestond uit een metalen plaat, die in zijn totaliteit heet werd. Daarin zaten ringen in verschillende maten, de ‘pitten’, waar de pannen op kwamen te staan.

Fornuis in bovenaanzicht

Maar deze ringen konden er ook één voor één uitgepakt worden, waardoor de pan/ketel niet alleen óp de plaat, maar ook direct op of ín het vuur gebruikt kon worden. Met als gevolg dat de ketel véél vaster stond, en het gevaar van hete soep over je heen krijgen beperkt werd. Maar waardoor bijvoorbeeld het water veel sneller aan de kook raakt, aangezien de ketel namelijk voor bijna de helft in het vuur ‘zakt’. En daarmee doet het zijn naam zakketeltje volledig eer aan!

Een elegant plaatje, tóch?!

Niet zó: zakketeltje op het fornuis Maar zó: zakketeltje in het fornuis
Dus niet zó ......................................................................................................................., maar zó!